SPRAWCA GNICIA GRUSZEK W OKRESIE PRZECHOWYWANIA CADOPHORA LUTEO-OLIVACEA NIE TYLKO W EUROPIE ZACHODNIEJ
W ostatnich latach coraz bardziej popularne w Polsce stają się nasadzenia gruszy. Spowodowane jest to między innymi niestabilną ceną jabłek na rynku owoców oraz problemami związanymi z uzyskaniem wysokiej jakości surowca. Uprawa gruszy nie należy do najłatwiejszych, ale obecnie cena owoców sprzyja zakładaniu nowych sadów.
Oprócz parcha gruszy, mączniaka, brunatnej zgnilizny drzew ziarnkowych (forma letnia), czy brązowej plamistości gruszy, które mogą występować w trakcie sezonu wegetacyjnego, istotne są także choroby przechowalnicze, których wystąpienie decyduje o ostatecznej jakości uzyskanego plonu. Spośród chorób występujących najczęściej i jednocześnie powodujących duże straty należy wymienić szarą pleśń (Botrytis cinerea), gorzką zgniliznę jabłek i gruszek (Phlyctema vagabunda syn. Neofabraea alba), antraknozę (Colletotrichum acutatum sensu lato), odśrodkowe gnicie gruszek (Fusarium spp.) i mokrą zgniliznę (Penicillium expansum). Choroby takie jak alternarioza drzew ziarnkowych (Alternaria spp.), czy brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych (Monilinia spp.) – forma przechowalnicza, odgrywają nieco mniejszą rolę, ale nie należy ich lekceważyć, ponieważ w sprzyjających warunkach także mogą powodować straty.
WYSTĘPOWANIE PATOGENA
W ciągu ostatnich dwóch sezonów przechowalniczych w Instytucie Ogrodnictwa – PIB na gruszkach odmiany ‘Lukasówka’ wykryto występowanie nowej choroby dla warunków Polski, której sprawcą jest polifagiczny grzyb Cadophora luteo-olivacea. Patogen występował na niewielkiej partii owoców. Pierwsze pojawienie się choroby na gruszkach opisano w 1977 roku w USA, jednak pierwotnie za czynnik sprawczy uznano patogen C. malorum. W Europie występowanie C. luteo-olivacea na gruszkach odmiany ‘Konferencja’ stwierdzono po raz pierwszy w Holandii, a obecnie jego występowanie notuje się w niemal całej Europie Zachodniej. Ponadto na Litwie i we Włoszech grzyb ten był także izolowany z jabłek w okresie przechowywania (Amaral Carneiro i in. 2022).
Przekrój owocu z objawami gnicia powodowanymi przez C. luteo-olivacea.
OBSERWACJE I DIAGNOSTYKA
W sezonie 2022 z niechronionej kwatery sadu komercyjnego znajdującego się w okolicach Kutna zebrano 2000 owoców odm. ‘Lukasówka’ w celu monitoringu nowych zagrożeń ze strony patogenicznych grzybów. Owoce przechowywano przez 4,5 miesiąca w temperaturze 0°C i wilgotności względnej 85-90%. Po tym czasie wykonywano obserwacje. Na kilku gruszkach wystąpiły objawy w postaci ciemnobrązowych, lekko owalnych lub okrągłych, zapadających się w miąższ plam, o średnicy od 0,5 cm do ponad 1 cm. W celu identyfikacji czynnika sprawczego, porażone owoce zostały zdezynfekowane 70% alkoholem, a następnie wykładano fragmenty miąższu z pogranicza zdrowej i chorej tkanki na pożywkę PDA przeznaczoną do hodowli grzybów. Uzyskano dwa typy kolonii; pierwszy posiadał ciemne zabarwienie i szarą filcowatą grzybnię o lekko oliwkowym zabarwieniu. Drugi typ w początkowej fazie wzrostu posiadał jasną kolonię z wyraźnym oliwkowym obrzeżem, z czasem przyjmując szarobrązowe zabarwienie z kremowo oliwkową obwódką. Z około 7-dniowej grzybni rosnącej na PDA izolowano materiał genetyczny, a następnie jego fragment amplifikowano w reakcji PCR ze starterami uniwersalnymi do grzybów strzępkowych (ITS1 i ITS4, White 1990).
Po sekwencjonowaniu produktów PCR, uzyskane sekwencje porównywano z sekwencjami dostępnymi w bazie GenBank, w celu identyfikacji gatunkowej wyizolowanych grzybów. Przeprowadzone analizy morfologiczna oraz molekularna pozwoliły na zaklasyfikowanie uzyskanych grzybów do gatunku C. luteo-olivacea. Potencjalne wystąpienie C. luteo-olivacea w Polsce również na jabłkach zwraca szczególną uwagę na konieczność ciągłego monitoringu rozprzestrzeniania się patogena.
Prace badawcze wykonano w ramach dotacji statutowej ZOR/2/2022 „Wykorzystanie metod molekularnych w diagnostyce nowych chorób roślin ogrodniczych na terenie Polski.”
Hubert Głos, Monika Michalecka Instytut Ogrodnictwa – Państwowy Instytut Badawczy
- źródło/ foto: www.inhort.pl / 63. OGÓLNOPOLSKA NAUKOWA KONFERENCJA OCHRONY ROŚLIN SADOWNICZYCH „STRATEGIA JEDNO ZDROWIE W ASPEKCIE OCHRONY ROŚLIN SADOWNICZYCH”
Najnowsze komentarze