Warzywa i owoce goszczące na naszych stołach są stałym i ważnym elementem codziennej diety. W celu minimalizowania strat w plonach oraz uzyskania wysokiej jakości produktu, wolnego od chorób i szkodników i bezpiecznego dla konsumenta, w uprawach stosowane są chemiczne środki ochrony roślin. Konsekwencją ich niewłaściwego zastosowania może być obecność ich pozostałości w świeżych płodach rolnych oraz w przetworzonych produktach pochodzenia roślinnego.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa prowadzi badania laboratoryjne pozostałości pestycydów w owocach i warzywach, w ramach urzędowej kontroli stosowania środków ochrony roślin. Plan pobierania próbek do badań w 2024 roku obejmował 3820 próbek płodów rolnych. Badaniami kontrolnymi zajmują się laboratoria wyznaczone przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Są to: Instytut Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach, Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu oraz Centralne Laboratorium GIORiN w Toruniu.
Kontrola pozostałości środków ochrony roślin polega na pobieraniu próbek do badań laboratoryjnych, poddawaniu ich analizie w zakresie identyfikacji obecnych w nich substancji czynnych i poziomów ich pozostałości. Próbki do badań, pochodzące z produkcji pierwotnej, pobierane są na obszarze całego kraju przez urzędowych inspektorów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa z miejsc produkcji (sadów, pól uprawnych, szklarni, tuneli foliowych, itp.) oraz z przechowalni i innych miejsc składowania.
W badaniach wykorzystuje się nowoczesne, wielopozostałościowe metody oparte głównie na chromatografii cieczowej i gazowej (LC-MS/MS, GC-MS/MS, GC-NPD/ECD) oraz spektrofotometrii UV, akredytowane zgodnie z normą PN EN ISO/IEC 17025. W aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa żywności ważne jest jak najszybsze uzyskiwanie wyników analiz laboratoryjnych, które są niezbędne do realizacji kontroli urzędowych prowadzonych przez PIORiN.
W 2024 roku badaniami kontrolnymi w Laboratorium Badania Pozostałości Środków Ochrony Roślin Centralnego Laboratorium w Toruniu objęto łącznie 24 gatunki. Ogółem przebadano 650 próbek (z łącznej puli 3820 próbek), w tym: 583 próbki warzyw i 67 próbek owoców. Wolnych od pozostałości środków ochrony roślin było 421 próbek, stanowiących 64,8% ogółu analizowanych próbek. Pozostałości środków ochrony roślin stwierdzono w 229 próbkach (35,2%), z czego 208 próbek (32,0%) zawierało pozostałości mniejsze lub równe najwyższym dopuszczalnym poziomom (NDP) oraz pozostałości powyżej NDP, ale nie zakwalifikowane jako przekroczenia NDP po uwzględnieniu 50% niepewności, natomiast 21 próbek (3,2%) zawierało pozostałości przekraczające najwyższy dopuszczalny poziom. W 2024 roku wystosowano 6 powiadomień w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF). W 114 próbkach (17,5%) wykryto substancje czynne środków ochrony roślin niedopuszczonych do stosowania w danej uprawie, a w 12 próbkach (1,8%) stwierdzono jednocześnie zastosowanie związków niedopuszczonych do stosowania w ilościach przekraczających NDP. W wyniku przeprowadzonych badań wykryto 46 spośród 358 oznaczanych substancji czynnych.
Uzyskiwane przez laboratorium wyniki badań służą bieżącej ocenie jakości płodów rolnych oraz identyfikowaniu zagrożeń. Są potwierdzeniem zasadności działań kontrolnych prowadzonych przez PIORiN w celu zapewnienie konsumentowi produktów spełniających wymagania bezpiecznej żywności.
źródło: PIORiN
Najnowsze komentarze