Skuteczność zwalczania grzyba Venturia inaequalis, sprawcy parcha jabłoni, zależy od wielu czynników, m.in. od sposobu prowadzenia sadu, agrotechniki, czy cięcia i formowania drzew. Mają one znaczenie podstawowe. Ich właściwe wdrożenie pozwala w pełni wykorzystać potencjał środków ochrony roślin i zapobiec infekcjom grzyba
Dotychczasowa strategia ochrony
Wprowadzenie w latach 90. ub. wieku preparatów z grup anilinopirimidyn i triazoli umożliwiło ochronę jabłoni przed sprawcą parcha jabłoni nie tylko w sposób zapobiegawczy, lecz również interwencyjny, umożliwiając zahamowanie wzrostu patogena, już po rozpoczęciu wzrostu strzępki grzyba. W wielu przypadkach spowodowało to nawet rezygnację z zabiegów zapobiegawczych na rzecz wyłącznego stosowania środków interwencyjnych. W latach 2004–2006 nastąpił jednak punkt zwrotny w takim podejściu do ochrony. Co takiego się stało? Ogólnie rzecz biorąc, w ostatnich latach stwierdzono zdecydowanie wcześniejsze rozpoczęcie wegetacji i późniejsze zakończenie sezonu. Ponadto wiosną notowano coraz więcej opadów, nawet do 100 mm w ciągu dość krótkiego czasu (1–2 dni). Taki przebieg warunków atmosferycznych sprzyjał licznym i silnym infekcjom ze strony sprawcy parcha jabłoni. Stwierdzono w nich jednorazowy wysiew zarodników workowych na ekstremalnie wysokim poziomie – 80%.
Słabsza skuteczność działania substancji aktywnych fungicydów
Od 2004 roku w rejonie Jeziora Bodeńskiego prowadzono szeroko zakrojone badania nad skutecznością działania najważniejszych substancji aktywnych zawartych w fungicydach stosownych przeciwko sprawcy parcha jabłoni. Uzyskane wyniki potwierdziły, że zarówno anilinopirimidyny (Scala, Chorus), jak i triazole (Topas, Systhane) utraciły znacząco skuteczność działania. Zjawisko to wystąpiło w różnym stopniu na terenie całego regionu Jeziora Bodeńskiego.
Na podstawie przeprowadzonych obserwacji można uznać, że zalecana do tej pory strategia polegająca na wykonaniu zabiegów zapobiegawczych z użyciem preparatów kontaktowych przed spodziewanymi opadami deszczu, a następnie kilka dni po wystąpieniu infekcji zastosowanie preparatu interwencyjnego z grupy anilinopirimidyn, czy triazoli jest nieskuteczna. Warto zwrócić uwagę, że w grupie triazoli spadek efektywności dotyczy nawet najbardziej do tej pory skutecznych fungicydów zawierających difekonazol. Od 2010 roku zaobserwowano również odporność sprawcy parcha jabłoni na kolejną grupę – strobiluryny (Flint).
W ciągu wielu lat obserwacji nadal potwierdza się wysoka skuteczność i brak odporności na fungicydy powierzchniowo czynne, takie jak Delan WG i Captan WG (na bazie substancji aktywnych ditianonu i kaptanu).
Nowe rozwiązania
Od 2006 roku w Ośrodku Wdrożeniowym Sadownictwa (Verschue am Kompetenzzentrum Obstau) w Bavendorf nad Jeziorem Bodeńskim, prowadzone są szeroko zakrojone badania (z uwzględnieniem dyrektywy EPPO) nad poprawą efektywności zwalczania sprawcy parcha jabłoni. Badaniom poddano zarówno zarejestrowane środki ochrony roślin, jak i preparaty w trakcie rejestracji oraz oceniono skuteczność środków biologicznych, takich jak nawozy fosforynowe. Obserwacje prowadzono na terenie ośrodka wdrożeniowego były powtarzane przez cztery lata.
Z badań tych wynika, że środki ochrony oparte o najważniejsze substancje stosowane w ochronie zapobiegawczej, czyli ditianon (Delan WG) oraz kaptan (np. Malvin) są wykorzystywane wręcz do maksimum możliwości ich stosowania, jeśli chodzi o skuteczność zwalczania V. inaequalis, szczególnie w przypadku niekorzystnego przebiegu warunków atmosferycznych. W takich warunkach istnieje ryzyko niedostatecznej ich skuteczności – poniżej 96%. Poprawa skuteczności zwalczania sprawcy parach możliwa jest jednak po dodaniu fosforynów.
W warunkach wysokiej presji ze strony V. inaequalis związanej z obecnością askospor w powietrzu, w warunkach silnego wzrostu wegetatywnego roślin, którym dodatkowo towarzyszą częste opady deszczu, stwierdzono słabą skuteczność ochrony przed tym patogenem preparatów opartych o piroklostrobinę i boskalid (np. Bellis), gdy stosowany były bez dodatku karboksyamidów.
Badania potwierdziły bardzo dobrą skuteczność w zwalczaniu sprawcy parcha jabłoni preparatu Syllit oraz Consist Plus i Maccani. W rejonie Jeziora Bodeńskiego obydwa preparaty wykazały wysoką skuteczność ochrony przed V. inaequalis pod warunkiem, że zostały zastosowane przed przewidywaną infekcją. Porównywalne wyniki uzyskano w przypadku stosowania mieszaniny zbiornikowej opartej o kaptan oraz karboskyamidy.
Obecnie w rejestracji w Niemczech znajduje się kilka nowych preparatów do zwalczania sprawcy parcha jabłoni. Jednym z nich jest Faban – mieszanina ditianonu i pirimetanilu, która wykorzystuje fizyczne zjawisko tworzenia się kokryształów w czasie procesu formulacji. Wdrożenia prowadzone w ciągu ostatnich kilku lat jednoznacznie potwierdzają skuteczność nowego rozwiązania w ochronie jabłoni przed V. inaequalis, szczególnie w okresach wysokiego ryzyka infekcji.
Wśród innych substancji znajdujących się obecnie w rejestracji, warto wspomnieć o cieczy kalifornijskiej. Rozwiązanie to od wielu lat wykorzystywane jest w uprawach ekologicznych. Wyniki badań wskazują skuteczne ograniczanie występowanie parcha jabłoni po użyciu cieczy kalifornijskiej, bez jakichkolwiek objawów fitotoksyczności. Dodatkową praktyką, powszechnie stosowaną w rejonie Jeziora Bodeńskiego, jest wykonanie zabiegu mocznikiem na opadłe liście. Zabieg ten pozwala zmniejszyć liczbę wysiewanych askospor w okresie wiosennym.
Strategia zwalczania sprawcy parch jabłoni z uwzględnieniem nowych rozwiązań
W pierwszym okresie ochrony należy zastosować produkty zwierające miedź. W fazie pękania pąków należy użyć preparatu Delan lub kaptanu, a w przypadku prognozowanej, silnej infekcji V. inaequalis. W okresach krytycznych, kiedy infekcje osiągają bardzo wysokie natężenie, rekomendujemy użycie preparatów Syllit, na przemian z Fabanem. W okresie kwitnienia preferowane byłyby produkty, takie jak Faban, Consist Plus i Delan. Po kwitnieniu do ochrony zalecamy użyć produktów opartych na kaptanie, naprzemiennie z Delanem WG. W tym okresie, w zależności od odporności V. inaequalis na substancje aktywne, w uzasadnionych przypadkach można też skorzystać z preparatu Score (tab. 3). Do ochrony przed sprawcą parcha jabłoni w regionie Jeziora Bodeńskiego nie zalecamy stosowania preparatów opartych tylko na anilinopirimidynach.
Christian Scheer
Landratsamt Bodenseekreis, Landwirtschaftsamt;
Dienstsitz Kompetenzzentrum Obstbau Bodensee, Niemcy
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Najnowsze komentarze